Używanie armatek hukowych na umyślne płoszenie i niepokojenie zwierząt wymaga zezwolenia.

Rolnicy uprawiający rośliny starają się odstraszyć zwierzęta ze swoich upraw na różne sposoby i z różnym efektem. Jedną z metod odstraszania jest wykorzystanie armatki hukowej (również petardy i broni hukowej). Prawo dopuszcza stosowanie tego typu urządzeń, ale po spełnieniu rygorystycznych wymagań.

Zwierzęta objęte ochroną ścisłą i częściową

W razie zamiaru używania armatek hukowych do odstraszania w głównej mierze ptaków w sadach lub nad akwenami wodnymi – stawami hodowlanymi to należy złożyć wniosek do Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska (we Wrocławiu) o wydanie zezwolenia na wykonanie czynności zakazanych wobec gatunków dziko występujących zwierząt objętych ochroną zgodnie z art. 56 ust 2 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004r. o ochronie przyrody (Dz. U. 2015r. poz. 1651 ze zm.) w związku z art. 52 ust. 1.

Zwierzęta łowne

Zgodnie z art. 9a ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1995 roku Prawo łowieckie (Dz. U. z 2015 r., poz. 2168) płoszenie zwierzyny łownej (np. dzików, jeleni, saren) wymaga zgody marszałka województwa. Zezwolenie takie może być wydane po zasięgnięciu opinii Polskiego Związku Łowieckiego i tylko w przypadku braku rozwiązań alternatywnych oraz jeżeli nie jest szkodliwe dla zachowania we właściwym stanie ochrony dziko występujących populacji zwierząt łownych. Organy, które wydały zezwolenia na odstępstwa od zakazu płoszenia zwierząt, zarówno na podstawie ustawy o ochronie przyrody, jak i ustawy – Prawo łowieckie, dokonują kontroli spełniania warunków określonych w wydanych przez siebie zezwoleniach.

Odpowiedzialność za naruszenie przepisów

Celem wprowadzenia omówionych wcześniej przepisów ustawy – Prawo łowieckie i ustawy
o ochronie przyrody jest zapewnienie ochrony zwierząt. Natomiast ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2013 r. poz. 1232, z późn. zm.), która określa zasady ochrony środowiska oraz warunki korzystania ze środowiska, zawiera w tytule VI regulacje odnoszące się do odpowiedzialności w ochronie środowiska: cywilnej, karnej i administracyjnej. Odnośnie do regulacji dotyczących negatywnego oddziaływania na środowisko, w tym także oddziaływania akustycznego, przewidzianych jako odpowiedzialność administracyjna, trzeba wskazać na art. 362 ust. 1, zgodnie z którym organ ochrony środowiska może, w drodze decyzji, nałożyć na podmiot korzystający ze środowiska, którego działalność jest źródłem negatywnego oddziaływania, obowiązek ograniczenia oddziaływania na środowisko i jego zagrożenia lub obowiązek przywrócenia środowiska do stanu właściwego. Jeżeli działalność osoby fizycznej negatywnie oddziałuje na środowisko, wójt burmistrz lub prezydent miasta może, w drodze decyzji, nakazać jej wykonanie w określonym czasie czynności zmierzających do ograniczenia negatywnego oddziaływania na środowisko lub obowiązek przywrócenia środowiska do stanu właściwego, zgodnie z art. 363 ust. 1. Stan właściwy to zgodny z akustycznymi standardami jakości środowiska określonymi
w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych
poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. z 2014 r. poz. 112).

Odpowiedzialność karna

Jak wynika z art. 131 pkt 14 ustawy o ochronie przyrody, kto bez zezwolenia lub wbrew jego warunkom narusza zakazy w stosunku do zwierząt objętych ochroną gatunkową podlega karze aresztu albo grzywny. Zgodnie z art. 132 tej ustawy, orzekanie w sprawach, o których mowa w art. 131, następuje na podstawie przepisów Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia. Na podstawie art. 95 ust. 5 tego Kodeksu zostało wydane rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 13 września 2002 r. w sprawie nadania inspektorom Inspekcji Ochrony Środowiska uprawnień do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego (Dz. U. Nr 151,poz. 1253, z późn. zm.). Postępowaniem mandatowym objęto m.in. wykroczenie z art. 131 pkt 14 ustawy o ochronie przyrody.

Do kogo na skargę?

Osoby poddawane uciążliwościom związanym ze stosowaniem armatek hukowych powinny informować o tym właściwe organy ochrony środowiska (organ gminy, gdy sprawcą jest rolnik osoba fizyczna) lub zwracać się o interwencję do wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska, którego zadaniem jest kontrola przestrzegania przepisów o ochronie środowiska, w tym także postępowanie mandatowe w przypadku wykroczenia polegającego na naruszeniu bez zezwolenia lub wbrew jego warunkom zakazów w stosunku do zwierząt objętych ochroną gatunkową.

Łukasz Opaliński
adwokat,
Biuro DIR we Wrocławiu