Przejmowanie wszelkich zobowiązań objętych wnioskiem o dofinansowanie z Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa obwarowane jest szeregiem formalności, a co najważniejsze – terminami. Trzeba o tym pamiętać, by nie okazało się, że płatności przepadną.
W razie śmierci rolnika, przeniesienia własności gospodarstwa lub zajścia jakiegokolwiek innego następstwa prawnego, trzeba informować Agencję, w przeciwnym wypadku osoba, która nabyła gospodarstwo traci prawo do dopłat i szeregu innych płatności przyznawanych do gruntów rolnych, o które występował poprzednik. I co najważniejsze, musi to nastąpić w odpowiednim czasie. Niestety ani terminy, ani zasady przejmowania zobowiązań nie są jednolite dla każdego programu, dla każdej płatności. Jakby tego jeszcze było mało, przepisy w tym zakresie są bardzo skomplikowane, wielokrotnie sami pracownicy Agencji w nich się nie orientują. Niestety na końcu i tak konsekwencje niezachowania terminu dotykają rolnika. Jak więc postępować? W sytuacji kiedy dojdzie do śmierci uprawnionego do dopłat lub następstwa prawnego trzeba natychmiast pytać, i to w wielu źródłach jednocześnie, a w razie braku precyzyjnych informacji należy mimo wszystko poinformować urzędników Agencji na piśmie lub żądać pisemnych wyjaśnień. Poniżej zostanie omówionych kilka przykładowych regulacji związanych z następstwem prawnym na nowego posiadacza. Warto zauważyć, że podane terminy są ostateczne i nie podlegają przywróceniu przez Agencję.
Płatności bezpośrednie w wyniku przekazania gospodarstwa
W przypadku przekazania całego gospodarstwa rolnego, jednolita płatność obszarowa, płatność uzupełniająca lub wsparcie specjalne, o które ubiega się przekazujący, są przyznawane przejmującemu, jeżeli: przekazanie zostało dokonane nie później niż do dnia 31 maja roku, w którym został złożony wniosek o przyznanie tych płatności, a przejmujący złoży do dnia 30 czerwca roku, w którym został złożony wniosek o przyznanie płatności, wniosek o przyznanie płatności w przypadku przekazania gospodarstwa rolnego, do którego dołącza oświadczenia i poświadczoną umowę nabycia gospodarstwa. W przypadku przekazania gospodarstwa rolnego, które zostało dokonane po dniu 31 maja roku, w którym został złożony wniosek o przyznanie jednolitej płatności obszarowej, płatności uzupełniającej lub wsparcia specjalnego, płatności te lub wsparcie to przysługują przekazującemu, jeżeli są spełnione warunki do ich przyznania.
Uprawnienia spadkobiercy rolnika
W przypadku śmierci rolnika, która nastąpiła w okresie od dnia złożenia wniosku o przyznanie płatności bezpośrednich do dnia doręczenia decyzji w sprawie o przyznanie tych płatności, płatności bezpośrednie przysługują jego spadkobiercy jeżeli: grunty, które były objęte wnioskiem o przyznanie płatności obszarowych, były w posiadaniu rolnika lub jego spadkobiercy w dniu 31 maja roku, w którym został złożony ten wniosek; zwierzęta, które były objęte wnioskiem o przyznanie płatności związanych do zwierząt, były w posiadaniu rolnika lub jego spadkobiercy przez okres, w jakim posiadanie zwierząt jest warunkiem przyznania tych płatności; spełnia on warunki do przyznania danej płatności. W takiej sytuacji spadkobierca rolnika wstępuje do toczącego się postępowania na jego miejsce na wniosek złożony w terminie 7 miesięcy od dnia otwarcia spadku (śmierci). W tym czasie jednak musi być przynajmniej wszczęte postępowanie spadkowe po zmarłym, albowiem Agencja będzie wymagała stosownego dokumentu poświadczającego bycie spadkobiercą.
Płatności rolnośrodowiskowe
W razie przeniesienia, w wyniku umowy sprzedaży, dzierżawy lub innej umowy, posiadania gruntów lub stada objętych wnioskiem o przyznanie pierwszej płatności rolnośrodowiskowej złożonym przez rolnika, w okresie od dnia złożenia tego wniosku do dnia doręczenia decyzji w sprawie przyznania tej płatności nowy posiadacz tych gruntów lub stada może wstąpić do toczącego się postępowania w sprawie przyznania pierwszej płatności rolnośrodowiskowej na miejsce rolnika. Nowy posiadacz gruntów lub stada wstępuje do toczącego się postępowania na miejsce rolnika na wniosek złożony w terminie 3 miesięcy od dnia przeniesienia posiadania gruntów lub stada objętych wnioskiem o przyznanie tej płatności złożonym przez rolnika. Jeżeli przeniesienie posiadania nastąpiło po doręczeniu decyzji w sprawie przyznania płatności za poprzedni rok i zanim złożył on wniosek o przyznanie płatności rolnośrodowiskowej za dany rok, nowy posiadacz tych gruntów lub stada składa wniosek o przyznanie tej płatności w terminie 7 miesięcy od dnia przeniesienia posiadania.
Zalesianie
Jeżeli w okresie: od dnia złożenia wniosku o pomoc do dnia wydania decyzji w sprawie przyznania pomocy na zalesianie, lub po dniu wydania decyzji w sprawie przyznania pomocy na zalesianie, nastąpi przeniesienie własności lub współwłasności wszystkich gruntów objętych tym wnioskiem albo ich części na rzecz innego rolnika w wyniku umowy sprzedaży lub innej umowy, pomoc przysługuje temu rolnikowi, jeżeli złoży swój wniosek o przyznanie pomocy na zalesianie w przypadku przeniesienia własności lub współwłasności gruntów lub ich części objętych wnioskiem o przyznanie pomocy na zalesianie, w terminie 35 dni od przeniesienia własności/współwłasności tych gruntów.
Łukasz Opaliński
adwokat,
Biuro DIR we Wrocławiu