Zarząd Dolnośląskiej Izby Rolniczej w dniu 03.10.2017r. wystosował do Dyrektora Oddziału KOWR we Wrocławiu oraz Dyrektora Generalnego KOWR w Warszawie pismo, w którym wyraził swoje stanowisko, co należy uwzględniać przy rozpatrywaniu wniosków o przedłużenie umów dzierżawy oraz zapotrzebowaniu na grunty na danym terenie ze strony rolników indywidualnych. Zarząd wskazał, że każda umowa dzierżawy winna być rozpatrywana indywidualnie, z uwzględnieniem wszystkich czynników, które są związane z prowadzeniem działalności rolniczej, w tym warunków gospodarowania w zależności od położenia nieruchomości.
Zdaniem DIR analizując wnioski dzierżawców o przedłużenie umowy dzierżawy należy brać pod uwagę m.in.:
- prawidłowość wywiązywania się dzierżawcy z zobowiązań wynikających z umowy dzierżawy, w tym prowadzenia przez dzierżawcę racjonalnej gospodarki rolnej na dzierżawionej nieruchomości, aktualnego stan przedmiotu dzierżawy, z uwzględnieniem stanu nieruchomości jaki przejmowali dzierżawcy w momencie podpisywania umów dzierżawy, stanu zagospodarowania gruntów;
- czy dzierżawca poniósł znaczne nakłady finansowe w ramach prowadzonej działalności rolniczej, czy nabył znaczną część dzierżawionej nieruchomości, w tym także ośrodek gospodarczy, z rozłożeniem zapłaty ceny sprzedaży na raty lub z wykorzystaniem środków pochodzących z kredytu, natomiast przedłużenie umowy dzierżawy, ze względu na poniesione koszty, jest niezbędne do zachowania stabilności gospodarowania oraz płynności finansowej gospodarstwa;
- czy przedmiotem dzierżawy są grunty, na których znajdują się plantacje kultur wieloletnich;
- wysokość zatrudnienia w gospodarstwie;
- profil produkcji w gospodarstwie (produkcja roślinna, działy specjalne produkcji roślinnej, produkcja zwierzęca);
- zaciągnięte zobowiązania producenta rolnego wobec innych podmiotów, np. poprzez zawarcie umów kontraktacyjnych;
- dotychczasowe wyłączenia gruntów z umowy dzierżawy;
- lokalizację nieruchomości (np. tereny górskie i podgórskie, tereny objęte różnymi formami ochrony przyrody);
- czy przedłużenie umowy dzierżawy jest niezbędne do przyznania dzierżawcy pomocy finansowej współfinansowanej lub finansowanej ze środków pomocowych;
Wskazane przez naszą Izbę czynniki nie odzwierciedlają specyfiki wszystkich nieruchomości, na których jest prowadzona działalność rolnicza, ale zastosowanie tych kryteriów pozwoli na pełniejszą, bardziej obiektywną ocenę dotychczasowej działalności rolniczej dzierżawców nieruchomości z Zasobu WRSP.
Jednocześnie mając na względzie dotychczasową, bardzo okrojoną w swej treści, korespondencję kierowaną przez KOWR (a wcześniej ANR), w/s przedłużania umów dzierżawy Zarząd Dolnośląskiej Izby Rolniczej poprosił, aby w pismach kierowanych do naszej Izby KOWR we Wrocławiu wskazywał:
1. Kogo wniosek o przedłużenie umowy dzierżawy dotyczy;
2. Powierzchnię nieruchomości objętej umową dzierżawy, wraz z określeniem powiatu, gminy, obrębu, struktury i powierzchni użytków rolnych wchodzących w skład umowy dzierżawy, wskaźnika bonitacji glebowej;
3. Wykaz obiektów budowlanych wchodzących w skład umowy dzierżawy;
4. Czy dany podmiot posiada inne umowy dzierżawy zawarte z KOWR (ANR), wraz z określeniem powiatu, gminy, obrębu, struktury i powierzchni użytków rolnych wchodzących w skład umowy dzierżawy, wskaźnika bonitacji glebowej tych umów, czy w skład tych umów dzierżawy wchodzą obiekty budowlane, termin obowiązywania tych umów;
5. Czy dzierżawca poniósł nakłady finansowe w ramach prowadzonej działalności rolniczej (np. w postaci inwestycji na dzierżawionych gruntach i obiektach budowlanych);
6. Czy dzierżawca nabył część dzierżawionej nieruchomości, czy w skład nabytej nieruchomości wchodzą obiekty budowlane;
7. Czy przedmiotem dzierżawy są grunty, na których znajdują się plantacje kultur wieloletnich lub obiekty stawowe;
8. Czy dzierżawca podlegał przepisom ustawy z dnia 16.09.2011r. o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2011r. Nr 233, poz. 1382), tj. wyłączeniu 30% dzierżawionych użytków rolnych, Jeśli tak, to jaka powierzchnia gruntów została uzgodniona do wyłączeń oraz termin dokonania tych wyłączeń. W przypadku jeśli dzierżawca podlegał przepisom ustawy z dn. 16.09.2011r. i wyłączenia 30% dzierżawionych UR miały/mają zostać dokonane z kilku umów dzierżawy prosimy o wskazanie jaka powierzchnia gruntów została uzgodniona do wyłączeń oraz termin dokonania tych wyłączeń z poszczególnych umów;
9. Czy oprócz wyłączeń opisanych w pkt. 8, dokonywane były wyłączenia gruntów z umowy dzierżawy w związku z zapisami umowy dzierżawy;
10. Jaka powierzchnia gruntów nierozdysponowanych (w ujęciu ilościowym i jakościowym), pozostaje w dyspozycji KOWR w gminie/gminach, na terenie której jest położona nieruchomość będąca przedmiotem opiniowania;
11. Jaka powierzchnia gruntów - w gminie/gminach, na terenie której jest położona nieruchomość będąca przedmiotem opiniowania - jest planowana do wyłączenia w ramach 30% dzierżawionych UR, zapisów umownych oraz przejęcia do Zasobu WRSP z innych tytułów w danym roku kalendarzowym, kiedy wygasa umowa dzierżawy będąca przedmiotem opiniowania;
12. Ile nieruchomości (w ha) jest przygotowywanych do przetargów na dzierżawę w danym roku kalendarzowym, kiedy wygasa umowa dzierżawy będąca przedmiotem opiniowania (w rozbiciu na przetargi ograniczone ofert pisemnych na dzierżawę/sprzedaż, przetargi ustne ograniczone na dzierżawę/sprzedaż, przetargi nieograniczone na dzierżawę/sprzedaż);
13. Jakie jest faktyczne zainteresowanie dzierżawą nieruchomości z Zasobu WRSP (ilu rolników startuje do poszczególnych przetargów) na terenie gminy/gmin, w której jest położona nieruchomość będąca przedmiotem opiniowania.
Wiele postulatów i argumentów wskazanych przez Dolnośląską Izbę Rolniczą w piśmie z dnia 3.10.2017r. zostało uwzględnionych i wprowadzonych przez Dyrektora Generalnego KOWR Zarządzeniem nr 95/2017/Z z dn. 09 października 2017r. w sprawie wykonywania umów dzierżawy nieruchomości Zasobu WRSP, do stosowania przez wszystkie Oddziały na terenie kraju.
Zarząd Dolnośląskiej Izby Rolniczej z radością przyjął informację Dyrektora Oddziału KOWR we Wrocławiu Piotra Regieca z dnia 21.11.2017r., nr pisma WRO.WKUR.4243.1541.2017.AF.3, że zgadza się on ze stanowiskiem zaprezentowanym w tej sprawie przez naszą Izbę w piśmie z dnia 03.10.2017r . Dyrektor wrocławskiego Oddziału zgodził się z opinią naszej Izby, że każda sprawa dotycząca przedłużenia umowy dzierżawy powinna być rozpatrywana indywidualnie, z poszanowaniem praw wszystkich podmiotów, a zapotrzebowanie na grunty nie może być jedynym aspektem, który determinuje decyzję o tym czy daną umowę przedłużyć, czy też nie.
Jednocześnie Zarząd w swoim piśmie z dnia 12.12.2017r zwrócił uwagę Dyrektorowi P. Regiecowi, że w wielu przypadkach Oddział Terenowy nie występuje o opinię samorządu rolniczego w tego typu sprawach. Z wiadomych tylko sobie względów, w wybranych przypadkach OT we Wrocławiu kieruje do DIR pisma, które w swej treści są bardzo oględne. Jako przykład podaliśmy pismo nr WRO.WKUR.4243.115.2017.PK.5 z dnia 28.09.2017r. o treści następującej: „Wobec wniosku dzierżawcy, który nie spełnia kryteriów uznania za rolnika indywidualnego w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 11 kwietnia 2003 roku o kształtowaniu ustroju rolnego, w sprawie przedłużenia okresu obowiązywania umowy dzierżawy, w skład której wchodzą grunty położone w gminie Ruja, obrębie Lasowice - Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa OT we Wrocławiu zwraca się z prośbą o udzielenie informacji, czy na terenie w/w gminy istnieje zapotrzebowanie wśród rolników indywidualnych na zakup/dzierżawę nieruchomości rolnych.”
Zarząd wyraził nadzieję, że Dyrektor OT również i w tym przypadku zgodzi się z oceną DIR, że taka treść pytania skierowana do Izby jest bardzo okrojona i stawia samorząd rolniczy w sytuacji, w której KOWR oczekuje, że zostanie przez naszą Izbę wydana opinia bez znajomości i dogłębnej analizy sprawy dotyczącej konkretnego dzierżawcy i wszystkich uwarunkowań z tym związanych. Dlatego też Zarząd Dolnośląskiej Izby Rolniczej oczekuje, że w przypadku podjęcia decyzji przez Dyrektora Piotra Regieca o wystąpieniu do Dolnośląskiej Izby Rolniczej z pytaniem o zapotrzebowanie na grunty w związku z kończącym się okresem obowiązywania umowy dzierżawy, do wniosku zostaną załączone wszystkie dane i informacje, które wskazaliśmy w naszym piśmie z dn. 03.10.2017r. Oczekiwanie naszej Izby jest o tyle łatwiejsze do spełnienia, że obecnie analogiczne dane Oddział przekazuje do Dyrektora Generalnego.
Jak podkreśliliśmy, Oddział KOWR występuje z pytaniem o zapotrzebowanie na grunty tylko w przypadku niektórych dzierżawców, a niejednokrotnie OT nie uwzględnia opinii Izby w procesie podejmowania decyzji dotyczących rozdysponowania nieruchomości. W związku z tym Dolnośląska Izba Rolnicza nie chce być narzędziem wykorzystywanym przez Oddział KOWR na potrzeby rozgrywania indywidualnych przypadków.
Jak poinformował nas Dyrektor Oddziału we Wrocławiu, opinia samorządu rolniczego jest jedynie jednym z elementów posiłkowych w procesie podejmowania decyzji. Za rozdysponowanie gruntów i wszelkie czynności odpowiada Dyrektor Oddziału i Dyrektor Generalny osobiście. W ocenie Zarządu Izby istotne jest, by w trakcie rozpatrywania wniosku Oddział Terenowy uwzględnił wszystkie argumenty społeczne, gospodarcze i produkcyjne, jak również indywidualną sytuację każdego podmiotu, z którym posiada zawarte umowy. Stanowisko Dolnośląskiej Izby Rolniczej mówi o zainteresowaniu gruntami ze strony okolicznych rolników, nie odnosi się jednak w żaden sposób do kwestii zawartych wcześniej porozumień między stronami, rozliczeń finansowych związanych z uregulowaniem zaległości wobec Skarbu Państwa i uwarunkowań gospodarczych. Takiej oceny powinien dokonać Dyrektor Oddziału Terenowego w oparciu o posiadane dokumenty, a także informacje udostępnione przez samego dzierżawcę.
Dolnośląska Izba Rolnicza stoi na stanowisku, że opinie przez nas wydawane w tym zakresie winny być poprzedzone dogłębną analizą, obiektywnym oglądem zagadnienia i z poszanowaniem praw wszystkich podmiotów. W związku z tym, w przypadku jeżeli zostanie podjęta przez Dyrektora Oddziału KOWR we Wrocławiu decyzja o wystąpieniu do Dolnośląskiej Izby Rolniczej z pytaniem o zapotrzebowanie na grunty w sytuacji kończącego się okresu obowiązywania umowy dzierżawy, to oczekujemy, że do wniosku zostaną załączone wszystkie dane i informacje, które wskazaliśmy w naszym piśmie z dn. 03.10.2017r.
