Uwagi do rządowego projektu z 8.11.2017 r. dot. ustawy o zmianie ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego oraz innych ustaw
Proponowane zmiany należy ocenić krytycznie, przede wszystkim z tego względu, że nieco ponad rok temu weszła w życie znacząca, nowa regulacja dotycząca obrotu ziemią rolną w Polsce, a chodzi o ustawę z dnia 14 kwietnia 2016 r. o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw. Rządowy projekt zmian jest na tyle duży, że reorganizuje rynek obrotu nieruchomościami ledwo co zmieniony w ubiegłym roku. Warto zwrócić uwagę, że jeszcze nie wszyscy zdążyli przyzwyczaić się do stosowania przepisów z poprzedniej nowelizacji, a tutaj znowu, ten sam rząd, przygotował nam kolejną, bardziej obszerną. Do dzisiaj istnieją spory interpretacyjne co do stosowania przepisów z 2016 r., notariusze mają wątpliwości i odmawiają czynności przeniesienia własności nieruchomości rolnych. W interpretację musiał włączyć się nawet Sąd Najwyższy, który w obecnym 2017 r. wydał już kilka orzeczeń dotyczących stosowania przepisów znowelizowanych w 2016 r. A w kolejce na rozpatrzenie czekają kolejne zagadnienia… Niestety nowe przepisy tych wątpliwości nie usuwają, a na pewno pojawią się kolejne.
Brak możliwości zwrotu kosztów podróży osobom reprezentującym organizacje rolnicze w pracach komisji przetargowych
Zarząd Dolnośląskiej Izby Rolniczej zwrócił się do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z prośbą o zajęcie stanowiska, w związku z pismem, jakie nasza Izba otrzymała od Dyrektora Oddziału Terenowego Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa we Wrocławiu.
Krajowa Rada Izb Rolniczych w dn. 10.04.2017 roku pismem nr: KRiR/JM/377/2017 zwróciła się Pana Ministra m.in. o wprowadzenie przepisów umożliwiających zwrot kosztów podróży dla delegatów izb rolniczych, w związku z ich uczestnictwem w komisjach przetargowych powoływanych przez Dyrektorów Oddziałów Terenowych Agencji Nieruchomości Rolnych. Dotychczasowa praktyka pokazała, że do jednego przetargu komisje przetargowe są zwoływane przez organizatora przetargu nawet kilkukrotnie. W związku z tym udział w pracach komisji przetargowych dla przedstawicieli reprezentujących środowisko rolnicze, jest nie tylko czasochłonny, ale również bardzo kosztowny i osoby te, od dłuższego czasu postulowały, aby były im zwracane koszty podróży, w związku z ich uczestnictwem w komisjach przetargowych. W swoim piśmie (znak: GZ.sp.073.91.2017) kierowany przez Pana resort zawarł jednoznaczne stanowisko, że gdy ANR uzna za zasadne, aby w skład komisji przetargowych weszli również przedstawiciele czynnika społecznego, powinna im zwrócić również koszty podróży.
Zasady wydawania rękojmi należytego prowadzenia działalności rolniczej
Zgodnie z ustawą z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego (Dz.U. z 2016 r., poz. 2052) nabywcą nieruchomości rolnej może być wyłącznie rolnik indywidualny, chyba że ustawa stanowi inaczej. Nabycie nieruchomości rolnej przez inne podmioty może nastąpić za zgodą Dyrektora Generalnego Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa (KOWR), wyrażoną w drodze decyzji administracyjnej, wydanej na wniosek zbywcy, jeżeli m.in. daje rękojmię należytego prowadzenia działalności rolniczej, lub osoby fizycznej zamierzającej utworzyć gospodarstwo rodzinne, która m.in. daje rękojmię należytego prowadzenia działalności rolniczej.
Ustawodawca nie określił w jaki sposób należy potwierdzać rękojmię tzn. jakimi oświadczeniami czy też dokumentami trzeba ją uwiarygodnić. Nie wskazał też podmiotów upoważnionych do jej udzielania. W konsekwencji żadne przepisy nie nakładają na żaden podmiot, w szczególności na Izby Rolnicze, obowiązków w tym zakresie. Ostatecznie to Dyrektor Generalny KOWR podejmuje decyzję, czy wnioskodawca daje rękojmię należytego prowadzenia działalności rolniczej, czy nie.
Względy społeczno-gospodarcze przy rozdysponowywaniu państwowych gruntów
Zadania gospodarowania mieniem Skarbu Państwa, powierzono od 1 września 2017r. Krajowemu Ośrodkowi Wsparcia Rolnictwa, który przejął wszystkie kompetencje w tym obszarze po Agencji Nieruchomości Rolnych. Do zadań ustawowych KOWR należy m.in.: tworzenie oraz poprawa struktury obszarowej gospodarstw rodzinnych, tworzenie warunków sprzyjających racjonalnemu wykorzystaniu potencjału produkcyjnego Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa, restrukturyzacja oraz prywatyzacja mienia Skarbu Państwa użytkowanego na cele rolnicze, obrót nieruchomościami i innymi składnikami majątku Skarbu Państwa użytkowanymi na cele rolne, administrowanie zasobami majątkowymi Skarbu Państwa przeznaczonymi na cele rolne, zabezpieczenie majątku Skarbu Państwa, inicjowanie prac urządzeniowo-rolnych, popieranie organizowania na gruntach Skarbu Państwa prywatnych gospodarstw rolnych.
Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa został wyposażony w szereg uprawnień i instrumentów, aby realizować swoje zadania w zakresie gospodarowania nieruchomościami wchodzącymi w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa. Oprócz norm prawnych, wskazanych w konkretnych ustawach czy rozporządzeniach, w procesie tym KOWR (uprzednio ANR) bardzo często powołuje się na względy społeczno – gospodarcze, które determinują podjęte przez Ośrodek decyzje i działania względem podmiotów będących stroną umów i porozumień zawieranych z Ośrodkiem. Dolnośląska Izba Rolnicza wielokrotnie, czy to na spotkaniach z kierownictwem KOWR/ANR, czy też pisemnie zwracała się z prośbą o wskazanie co należy rozumieć pod pojęciem względów społeczno – gospodarczych. Określenie przesłanek kryjących się pod pojęciem względów społeczno – gospodarczych pozwoliłoby w znacznym stopniu uniknąć poczucia, że Ośrodek ma władczą (jednostronną) kompetencję wobec podmiotów, często noszącą znamiona dowolności, obwarowaną niejednokrotnie dotkliwymi sankcjami dla tych podmiotów. W ocenie naszej Izby określenie przez KOWR, jakie czynniki i okoliczności mieszczą się we wspomnianych względach społeczno – gospodarczych, przyczyniło by się do zwiększenia transparentności, a co za tym idzie do wzrostu zaufania wobec instytucji państwowej jaką jest Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa. Brak jasnego, konkretnego określenia przesłanek społeczno – gospodarczych przez KOWR wywołuje skutek odwrotny i pogłębia dość powszechne poczucie wśród rolników i podmiotów, związanych stosunkiem prawnym z KOWR, bądź chcących w taki stosunek wstąpić, że mogą pojawić się okoliczności o bliżej nieokreślonym charakterze, które pozbawią ich określonych praw, bądź w znacznym stopniu je ograniczą.
Zakaz handlu w niedziele - stanowisko Zarządu DIR
Zarząd Dolnośląskiej Izby Rolniczej zawniskował do: Henryka Kowalczyka Ministra – Członka Rady Ministrów, Grzgorza Schreiber Sekretarza Stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, Janusza Śniadek Przewodniczącego Podkomisji stałej ds. rynku pracy o wyłączenie spod przepisów ustawy o zakazie handlu w niedziele czynności związanych z handlem na terenie rolno-spożywczych rynków hurtowych oraz w placówkach handlowych prowadzonych przez podmioty nabywające i sprzedające towary na terenie rynków hurtu rolno-spożywczego.
Zarząd Dolnośląskiej Izby Rolniczej popiera równocześnie stanowisko Ministra Rolnictwa z dnia 2 listopada 2017 r. prezentowane w poprawce do ww. ustawy. Najlepszym przykładem obrazującym negatywne skutki wprowadzenia zakazu handlu w niedzielę jest funkcjonujący na Dolnym Śląsku rynek hurtu rolno - spożywczego TARGPIAST we Wrocławiu, który od niemal 27 lat stanowi miejsce zaopatrzenia sklepów, restauracji, hoteli, stołówek, Wrocławia, Dolnego Śląska, województwa lubuskiego, opolskiego oraz Czech w artykuły rolno - spożywcze. Na rynku hurtowym we Wrocławiu sprzedają swoje płody producenci z całej Polski przyjeżdżając samochodami z odległych rejonów. Zdecydowana większość sprzedających to są producenci prowadzący małe gospodarstwa rolne oraz właściciele tradycyjnych, rodzinnych sklepów spożywczych, zieleniaków i pensjonatów. Zarówno sprzedający jak i kupujący nie posiadają zaplecza magazynowo - chłodniczego. Rolę tę pełni rynek hurtowy. Na rynku odbywa się szybki obrót bezpośredni z korzyścią dla każdej ze stron, przez co poprawiają swoją konkurencyjność w stosunku do dużych sieci handlowych.
