Posiedzenie Rady Powiatowej DIR Powiatu Oleśnickiego odbyło się 28 stycznia 2016 r. w Miejsko - Gminnym Ośrodku Kultury w Międzyborzu. W spotkaniu udział wzięli m. in.: Leszek Grala – Prezes Dolnośląskiej Izby Rolniczej; Ryszard Borys – Wiceprezes Dolnośląskiej Izby Rolniczej; Jarosław Głowacki – Burmistrz Miasta i Gminy Międzybórz; Barbara Witkowska – Z-ca Burmistrza Miasta i Gminy Międzybórz; Irena Lisikiewicz – Dyrektor Powiatowego Urzędu Pracy w Oleśnicy; Henryk Bajcar – Powiatowy Lekarz Weterynarii w Oleśnicy; Elżbieta Lewicka - Kierownik Powiatowego Zespołu Doradców DODR w Oleśnicy; Barbara Szczerba – Prezes Okręgowej Spółdzielni Mleczarskiej w Międzyborzu; Renata Bernacka – Naczelnik Wydziału Architektury i Budownictwa Starostwa Powiatowego w Oleśnicy; Małgorzata Brząkała - Przewodnicząca Rady Powiatowej Wielkopolskiej Izby Rolniczej w Kępnie oraz członkowie Rady Powiatowej DIR Powiatu Oleśnickiego.
Posiedzenie otworzył przewodniczący Rady Powiatowej DIR Powiatu Oleśnickiego Dionizy Prusiewicz, który w pierwszej kolejności powitał zaproszonych gości oraz członków Rady, a następnie przedstawił porządek posiedzenia. Na początku spotkania miało miejsce uroczyste wręczenie odznaczeń osobom szczególnie zasłużonym dla rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich Powiatu Oleśnickiego. Odznaczenia wręczyli Pan Leszek Grala – Prezes Dolnośląskiej Izby Rolniczej i Pan Ryszard Borys – Wiceprezes Dolnośląskiej Izby Rolniczej. Odznakę honorową Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi „Zasłużony dla Rolnictwa” otrzymali Państwo Halina i Jerzy Wojda oraz Pan Krzysztof Przybyłek. Odznaczenie „Zasłużony dla samorządu rolniczego” przyznawane przez Zarząd Dolnośląskiej Izby Rolniczej otrzymały Panie: Barbara Witkowska, Irena Lisikiewicz i Eugenia Cieśla.
Następnie Pan Leszek Grala – Prezes Dolnośląskiej Izby Rolniczej przedstawił pokrótce historię izb rolniczych. Izby rolnicze są instytucjami publiczno-prawnymi samorządu gospodarczego rolnictwa. Pierwsze izby powstały w krajach skandynawskich na przełomie XVIII i XIX wieku, ale najważniejszą rolę w tworzeniu samorządu rolniczego odegrały Francja i Niemcy. Powstanie izb wiąże się z trudną sytuacją ówczesnego rolnictwa. Powszechnie zostały wprowadzone w Królestwie Prus ustawą z 30 czerwca 1894 r., w dobie ciężkiego kryzysu w rolnictwie europejskim, jako obrona interesów rolnictwa zagrożonego importem taniego zboża amerykańskiego. W latach 1920-38 powołano izby rolnicze w większości krajów europejskich. Pierwsza izba rolnicza na ziemiach polskich powstała w Poznaniu w 1895 roku. W zaborze pruskim izby obejmowały terytorium jednej prowincji, stąd też działały tu cztery izby rolnicze: poznańska, pomorska, wrocławska i wschodniopruska. Zadaniem ówczesnych izb było współdziałanie z administracją rządową, doskonalenie prawa gospodarczego, reprezentacja i obrona interesów rolnictwa i leśnictwa, zakładanie i prowadzenie szkół rolniczych, popieranie postępu technicznego w produkcji rolnej. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 r. rozpoczął się nowy rozdział w historii izb rolniczych. W Wielkopolsce wiązało się to ze spolonizowaniem pruskich izb rolniczych i dostosowaniem ustawodawstwa pruskiego do aktualnej sytuacji politycznej i społeczno-gospodarczej Państwa Polskiego. Przejęcie Izby Rolniczej przez władze polskie miało miejsce 20 stycznia 1919 r. na mocy dekretu Naczelnej Rady Ludowej. Przejmując izbę Polacy obsadzili swoimi urzędnikami stanowiska zajmowane wcześniej przez Niemców, ale pozostawili dawną strukturę wydziałów. W pierwszym okresie działalności zlikwidowano istniejący system patronacki kółek rolniczych włączając je do bezpośredniej działalności izby. W II Rzeczpospolitej Konstytucja z marca 1921 r., obok samorządu terytorialnego, gwarantowała istnienie samorządu gospodarczego. Zasadnicze znaczenie dla rozwoju samorządu rolniczego w Polsce miało jednak rozporządzenie Prezydenta RP o izbach rolniczych z dnia 22 marca 1928 r. Wtedy to izba rolnicza została zdefiniowana jako jednostka samorządu gospodarczego i osoba publiczno-prawna, działająca na obszarze jednego województwa i w granicach ustaw państwowych oraz własnego statutu. Istota samorządowego charakteru izb rolniczych polegała na wykonywaniu przez nie praw zwierzchnich w stosunku do członków, których przynależność do izb rolniczych była obligatoryjna. Izby miały charakter powszechny i dlatego mogły reprezentować interesy wszystkich rolników i bronić całego rolnictwa. Głównym celem izb rolniczych, określonym w rozporządzeniu, było zorganizowanie zawodu rolniczego (do rolnictwa zaliczano wówczas także leśnictwo, rybactwo, ogrodnictwo, hodowle zwierząt oraz inne gałęzie wytwórczości związanej z gospodarstwem rolnym). Rozporządzenie określało, że do zakresu działania izb rolniczych należy przedstawicielstwo i ochrona interesów rolnictwa, samodzielne przedsiębranie, w granicach obowiązujących przepisów prawa, środków w zakresie wszechstronnego popierania rolnictwa oraz wykonywania czynności, powierzanych izbom rolniczym przez ustawy i rozporządzenia, współdziałanie z władzami rządowymi i samorządowymi we wszystkich sprawach, dotyczących rolnictwa. Wprowadzenie instytucji izb rolniczych na obszarze całego państwa spowodowało powstanie w okresie międzywojennym 13 izb: Warszawskiej, Łódzkiej, Lubelskiej, Kieleckiej, Białostockiej, Wileńskiej, Poleskiej, Wołyńskiej, Lwowskiej, Krakowskiej, Śląskiej, Wielkopolskiej i Pomorskiej, które współpracowały ze sobą w ramach dobrowolnej centrali samorządu rolniczego jaką był Związek Izb i Organizacji Rolniczych Rzeczypospolitej Polskiej z siedzibą w Warszawie. Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z 27 października 1932 r. przyniosło kolejne rozszerzenie kompetencji izb rolniczych. Podkreślony został istotny cel izb rolniczych: zorganizowanie zawodu rolniczego oraz współdziałanie w dziedzinie rolnictwa, a więc coś więcej niż jedynie reprezentowanie interesów gospodarczych. W rozporządzeniu zapisano, że izby współdziałają z władzami rządowymi i samorządowymi we wszystkich sprawach dotyczących rolnictwa, a szczególnie przy wykonywaniu przez te władze nadzoru nad działalnością powiatowych samorządów terytorialnych i zapewnieniu jednolitości prowadzonej przez te samorządy akcji w dziedzinie rolnictwa. Nakreślono również ważny odcinek współpracy samorządu rolniczego z państwem - właściwe władze rządowe miały przesyłać izbom rolniczym do zaopiniowania projekty ustaw przed skierowaniem ich na drogę obrad ustawodawczych oraz projekty rozporządzeń, mających doniosłe znaczenie dla rolnictwa, jeżeli tylko interes publiczny lub pilność sprawy nie stanie temu na przeszkodzie. Prężną działalność izb rolniczych przerwał wybuch II wojny światowej. W okresie okupacji izby wojewódzkie zostały zlikwidowane. Okupanci pozostawili jedynie istniejące biura powiatowe, które wykorzystywano jako jednostki ściągające od rolników nałożony przez okupanta kontyngent. Po zakończeniu II wojny światowej już w marcu 1945 roku wznowiły swoją działalność izby rolnicze między innymi wielkopolska , białostocka, warszawska czy kielecka Pracę izb rolniczych utrudniały jednak przeszkody natury politycznej. Nowa władza zarzucała samorządowi rolniczemu między innymi to, że w przeszłości popierał gospodarstwa obszarnicze, a zaniedbywał drobnych rolników, a w związku z parcelacją folwarków stracił rację bytu. Rzeczywiste przesłanki były jednak inne: Samorząd rolniczy zajmował się aktywnie wdrażaniem postępu rolniczego na wsi , we wszystkich jego możliwych formach, podnosząc tym samym prestiż i rangę zawodu rolnika, i dlatego stał się dla ówczesnej władzy niewygodna. Ostatecznie izby zostały zlikwidowane dekretem z dnia 26 sierpnia 1946 roku o zniesieniu izb rolniczych, który wszedł w życie 10 października 1946 r. Dekretem tym zadania izb rolniczych zostały przekazane, pozostającemu pod kontrolą komunistów, Związkowi Samopomocy Chłopskiej. Związkowi został również przekazany majątek izb rolniczych, powstały po umorzeniu ich zobowiązań. Przemiany roku 1989 odrodziły nadzieje środowiska rolniczego na wznowienie działalności własnego samorządu, po 50-letnim okresie niebytu za rządów PRL. Efektem kilkuletnich starań była uchwalona 14 grudnia 1995 roku ustawa o izbach rolniczych, która stworzyła podstawy prawne do przeprowadzenia demokratycznych wyborów i wyłonienia organów samorządu rolniczego. Następnym etapem była nowelizacja ustawy o izbach rolniczych z dnia 21 czerwca 2001 roku, która przyniosła rozszerzenie zakresu kompetencji samorządu rolniczego oraz wprowadziła zmiany w jego strukturze organizacyjnej. Terenem działania izb rolniczych reaktywowanych na mocy ustawy z 1995 roku było 49 województw. Tak było do roku 1999. W związku z wprowadzeniem z dniem 1 stycznia 1999 roku reformy ustrojowej państwa na mocy ustawy z dnia 29 grudnia 1998 roku terenem działania izb rolniczych stał się obszar nowego województwa, a więc w miejsce dotychczasowych 49 izb rolniczych powstało 16. W ich skład weszły izby rolnicze działające na terenie nowo utworzonych województw. Mimo 50-letniej przerwy w działalności, członkowie izb rolniczych i ich przedstawiciele w organach tych izb mają przeświadczenie o ciągłości prac samorządu oraz o kontynuacji dzieła izb rolniczych powstałych w okresie międzywojennym. Sięganie do bogatych tradycji i doświadczeń nadal stanowi inspirację do działania obecnych izb rolniczych. Dolnośląska Izba Rolnicza w trakcie swego funkcjonowania zrealizowała wiele ważnych dla środowiska rolniczego przedsięwzięć, wśród których należy wymienić przeprowadzoną w 1999 roku na terenie województwa dolnośląskiego inwentaryzację opryskiwaczy, program wapnowania gleb zakwaszonych w latach 2006-2007 i 2007-2008 czy powołanie jednego z pierwszych partnerstw w ramach programu LEADER – „Partnerstwo Izerskie”.
W następnej kolejności Pan Ryszard Borys – Wiceprezes Dolnośląskiej Izby Rolniczej przedstawił aktualną sytuację dotyczącą gospodarowania gruntami rolnymi Skarbu Państwa. 18 stycznia br. Waldemar Humięcki – Prezes Agencji Nieruchomości Rolnych zatwierdził nowe zasady przeprowadzania przetargów na dzierżawę wolnych gruntów będących w zasobach Agencji. Zgodnie z podpisanym przez Prezesa ANR zarządzeniem podstawową formą zagospodarowania nierozdysponowanych gruntów będą przetargi ograniczone na dzierżawę dla osób zamierzających powiększyć lub utworzyć gospodarstwo rodzinne. Na przetargi ograniczone przeznaczone zostaną nieruchomości rolne o powierzchni powyżej 1 ha. Przyjęcie większego limitu (nie więcej niż 5 ha) możliwe będzie po akceptacji, działających przy oddziałach terenowych ANR Rad Społecznych (w ich skład wchodzą przedstawiciele najważniejszych organizacji zrzeszających rolników). Dzierżawą w formie przetargów ograniczonych objęte zostaną również nieruchomości rolne pochodzące z wyłączeń dokonanych na podstawie znowelizowanej 16 września 2011 r. ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa. Najważniejsze jednak, że umowy dzierżawy dla zwycięzców przetargów ograniczonych zawierane będą na okres 10 lat. Długi okres umowy dzierżawy jest zgodny z oczekiwaniami rolników, zainteresowanych stabilnymi warunkami gospodarowania. W 2016 r. ANR planuje wydzierżawić w skali kraju ponad 100 000 ha. W poszczególnych województwach mogą być różne wielkości działek rolnych przeznaczonych do dzierżawy w drodze przetargu ograniczonego. Tam, gdzie średnia powierzchnia gospodarstwa jest mniejsza od krajowej, maksymalna wielkość działki przeznaczonej do dzierżawy to 10,49 ha. W pozostałych regionach będzie zbieżna za średnią powierzchnią gospodarstwa dla danego województwa. Na koniec 2015 r. w Zasobie Własności Rolnej Skarbu Państwa pozostawało 390 000 ha niezagospodarowanych gruntów rolnych. W analogicznym okresie niezagospodarowanych gruntów rolnych pozostających w rękach prywatnych było 50 000 ha.
Kolejnym tematem omówionym przez Pana Ryszarda Borysa była kwestia proponowanych zmian w prawie łowieckim. 19 stycznia br. posłowie klubu Kukizʼ15 zapowiedzieli nowelizację prawa łowieckiego, zakładającą odpowiedzialność Skarbu Państwa za wszystkie szkody łowieckie. Projekt przewiduje też, że w przypadku wystąpienia choroby zakaźnej u zwierzyny łownej na terenie obwodu łowieckiego, decyzję o zmniejszeniu jej populacji podejmie powiatowy lekarz weterynarii. Posłowie chcą również uregulować stosunki właścicieli ziemi z myśliwymi, którzy na niej polują. Projekt nowelizacji prawa łowieckiego wnieśli do Sejmu także posłowie PiS. Zaproponowane zmiany mają dostosować przepisy do wyroku Trybunału Konstytucyjnego, który wskazał na niewłaściwą ochronę praw właścicieli ziemi w obecnych uregulowaniach prawnych. Projekt ten zakłada, że podziału na obwody łowieckie będzie dokonywał sejmik województwa po konsultacjach z Lasami Państwowymi, Polskim Związkiem Łowieckim i izbami rolniczymi. Uwagi będą mogli wnosić też właściciele, użytkownicy wieczyści bądź zarządcy nieruchomości objętej przyszłym obwodem. Termin na składanie uwag będzie nie krótszy niż 21 dni. Właściciel nieruchomości będzie także mógł pod pewnymi warunkami sprzeciwić się polowaniu zbiorowemu na swoim gruncie. Posłowie PiS proponują zniesienie ograniczenia płoszenia zwierzyny w celu ochrony swoich upraw. Dzierżawcy i zarządcy obwodów będą musieli dokarmiać zwierzynę w sytuacji, w której będzie to mogło w istotny sposób wpłynąć na zmniejszenie rozmiaru szkód w uprawach i płodach rolnych oraz w lasach. Podobnie jak posłowie klubu Kukizʼ15, PiS także proponuje zmiany w systemie wypłaty odszkodowań łowieckich, część obowiązków przenosząc z myśliwych na Skarb Państwa. W przypadku wykonania rocznych planów łowieckich na poziomie powyżej 90% zwierzyny grubej przeznaczonej do odstrzału, udział dzierżawców i zarządców obwodów łowieckich w wypłaconych odszkodowaniach ma wynieść tylko 50%. Jeśli plany będą wykonane w mniejszym stopniu, udział myśliwych w wypłacanych odszkodowaniach będzie większy. Wyniesie on 70% w przypadku wykonania rocznego planu łowieckiego na poziomie 80-90%. W przypadku zrealizowania przez koło rocznego planu łowieckiego na poziomie poniżej 80% będzie ono wypłacało pełną kwotę odszkodowania (100%).
Następnie głos zabrał Pan Henryk Bajcar – Powiatowy Lekarz Weterynarii w Oleśnicy, który przedstawił pokrótce strukturę organizacyjną oraz zakres działalności Inspektoratu. Na pytanie dotyczące aktualnej sytuacji związanej z występowaniem ASF na terytorium Polski odpowiedział, iż zagrożenie jest mniejsze, niż się początkowo wydawało. Wirus w przeciągu 2 lat od momentu stwierdzenia jego wystąpienia nie rozprzestrzenił się na odległość większą niż 20 km od wschodniej granicy naszego kraju. Prowadzony jest stały monitoring bierny – w kierunku obecności wirusa ASF badane są wszystkie dziki padłe bądź potrącone przez samochody. Materiał biologiczny wysyłany jest do Instytutu Weterynarii w Puławach, gdzie przeprowadzane są testy potwierdzające lub wykluczające obecność wirusa. W Polsce udaje się utrzymać ASF na niewielkim obszarze dzięki solidnemu monitoringowi oraz sprawnym działaniom wszystkich służb odpowiedzialnych za zwalczanie choroby.
Kolejnym prelegentem była Pani Elżbieta Lewicka - Kierownik Powiatowego Zespołu Doradców DODR w Oleśnicy, która przedstawiła informację na temat terminu uruchomienia naboru wniosków o przyznanie pomocy na „Modernizację gospodarstw rolnych” oraz inne operacje dostępne w I kwartale 2016 r. Już w marcu br. planowane jest uruchomienie 3 rodzajów wsparcia z PROW 2014-2020, w tym m. in.:
1. „Pomoc w rozpoczęciu działalności gospodarczej na rzecz młodych rolników” (typ operacji „Premie dla młodych rolników”).
2. „Wsparcie inwestycji w gospodarstwach rolnych” (typ operacji „Modernizacja gospodarstw rolnych”) w następujących obszarach:
a) racjonalizacja technologii produkcji, wprowadzania innowacji, zmiany profilu produkcji, zwiększenia skali produkcji, poprawy jakości produkcji lub zwiększenia wartości dodanej produktu (obszar d)
b) produkcji prosiąt, produkcji mleka krowiego oraz hodowli bydła (obszar a, b i c).
Płatność do produkcji prosiąt wynosi 70 zł w cyklu zamkniętym i 35 zł w cyklu otwartym.
W ramach obszaru d można uzyskać w wersji podstawowej maksymalne dofinansowanie w kwocie 200 000 zł netto (50% kosztów kwalifikowalnych operacji). Do kosztów kwalifikowanych nie zalicza się VAT-u czy zakupu gruntów rolnych oraz sprzętu rolniczego używanego.
Młody rolnik może skorzystać ze wsparcia finansowego w ramach operacji „Modernizacja gospodarstw rolnych” pod warunkiem, że w momencie składania wniosku jest właścicielem gospodarstwa rolnego, kieruje nim samodzielnie i w okresie 12 miesięcy poprzedzających miesiąc złożenia wniosku został osiągnięty przychód z działalności rolniczej w wysokości co najmniej 5 tys. zł.
W następnej kolejności Pani Irena Lisikiewicz - Dyrektor Powiatowego Urzędu Pracy w Oleśnicy przedstawiła statystyki dotyczące zadań zrealizowanych przez PUP w 2015 r. Na koniec ubiegłego roku w Powiatowym Urzędzie Pracy w Oleśnicy zarejestrowanych było 3 607 osób bezrobotnych, z tego 1 624 os. na wsi. W Międzyborzu zarejestrowanych było 229 os. bezrobotnych, z tego 133 os. na wsi. W Urzędzie Pracy jako bezrobotne mogą rejestrować się osoby posiadające gospodarstwo rolne o powierzchni poniżej 2 ha przeliczeniowych. W 2015 r. Powiatowy Urząd Pracy w Oleśnicy wydał na działalność związaną m. in. z różnymi formami aktywizacji osób bezrobotnych 9 510 966 zł. Zaktywizowano 1 500 osób. Stopa bezrobocia w Powiecie Oleśnickim wyniosła w ubiegłym roku 9,9%. W 2016 r. PUP w Oleśnicy otrzymał już 9 753 000 zł. W roku bieżącym dostępna będzie nowa forma aktywizacji skierowana do pracodawców – „Zatrudnianie osób do 30 r. ż.”. Aby skorzystać z dofinansowania w ramach tej operacji pracodawca musi zatrudnić osobę bezrobotną do 30 r. ż. na okres 24 m-cy. Przez 12 miesięcy koszty zatrudnienia takiej osoby ponosi Urząd Pracy, a przez pozostałe 12 miesięcy pracodawca. Już drugi rok funkcjonuje inny program skierowany do pracodawców zatrudniających powyżej 10 osób – „Możliwość szkolenia pracowników”. Refundacja kosztów szkolenia pracowników wynosi 80%.
Rolnik prowadzący zarejestrowaną działalność gospodarczą może ubiegać się o wsparcie ze środków Funduszu Pracy.
Następnie głos zabrała Pani Renata Bernacka – Naczelnik Wydziału Architektury i Budownictwa Starostwa Powiatowego w Oleśnicy, która omówiła wymagania formalno-prawne związane z budową różnego rodzaju budowli do produkcji rolniczej (np. silosy, wiaty). Wszystkie kwestie z tym związane reguluje Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz Prawo budowlane. Zgoda na budowę jest wydawana na podstawie zapisów Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego. Budynek stawiany w ramach istniejącej zabudowy zagrodowej nie wymaga pozwolenia na budowę, wystarczy jedynie zgłoszenie. Pozwolenia na budowę wymaga natomiast postawienie hali - tzw. „składaka” czy płyty fundamentowej, na której ustawiane są urządzenia i maszyny stałe. Koszt takiego pozwolenia to 75 zł opłaty skarbowej. Decyzja musi zostać wydana w przeciągu 65 dni. Stronie przysługuje odwołanie od decyzji do wojewody w terminie 14 dni od jej otrzymania. Odwołanie składa się za pośrednictwem Starostwa Powiatowego, które w przeciągu 7 dni od daty złożenia wysyła je do wojewody. Wymierzaniem kar za brak stosownego pozwolenia na budowę zajmuje się Powiatowy Inspektorat Nadzoru Budowlanego. Pozwolenia na budowę nie wymagają oczyszczalnie przydomowe o pojemności do 7 m3, płyty gnojowe, wiaty o powierzchni do 50 m2 w zabudowie zagrodowej oraz silosy na materiały sypkie o kubaturze do 30 m3 i wysokości do 4,5 m. Pozostałe silosy wymagają pozwolenia na budowę. Pozwolenie na budowę w zabudowie zagrodowej może otrzymać tylko rolnik prowadzący rodzinne gospodarstwo rolne. Poza terenami zabudowy zagrodowej tylko zgłoszenia wymagają m. in.: garaże i budynki gospodarcze o powierzchni do 35 m2, ganki i ogrody zimowe.
Na zakończenie spotkania pani Barbara Szczerba - Prezes Okręgowej Spółdzielni Mleczarskiej w Międzyborzu przedstawiła informację na temat działalności Spółdzielni oraz zapromowała wytwarzane w niej wyroby mleczarskie, zwłaszcza sery twarogowe.
Anna Pętalska-Nispoń
